नेपालको इतीहास

सुगौली सन्धि नेपाल सरकारले सन् १८१५ मे २८ मा गुरू गजराज मिश्र एवं चन्द्रशेखर उपाध्यायलाई आफ्नो प्रतिनिधि बनाएर कम्पनी सरकारको प्रतिनिधि ब्राडशासित सन्धिवार्ता चलाउन सुगौली पठाएको थियो । तर ब्राडशाले राखेको कठिन शर्तले गर्दा नेपालले सन्धिवार्ता चलाउन अस्वीकार गरेपछि यो वार्ता असफल भएको थियो । नेपाललाई सबभन्दा बढी आपत्ति रेसिडेन्ट राख्ने कुरामा थियो, किनभने अङ्ग्रेज […]

नेपालमा १८६३ देखी हालसम्मका प्रधानमन्त्रीहरू र तिनिहरूको समयावधी सहित । क्र.स  नाम समयावधि (वि.सं.) १ भिमसेन थापा १८६३–१८९४ २ रङ्गनाथ पौडेल १८९४–१८९५ ३ पुष्कर शाह १८९५–१८९६ ४ रणजङ्ग पाण्डे १८९६–१९०० ५ माथवरसिंह थापा १९००–१९०२ ६ फत्तेजङ्ग शाह १९०२–१९०३ ७ जङ्गबहादुर राणा १९०३–१९०६ ८ बमबहादुर राणा १९०६–१९०७ ९ जङ्गबहादुर राणा १९०७–१९३३ १० रणोद्दीप सिंह १९३३–१९४२ ११

  क्र.सं. राजाहरू समयावधि १ पृथ्वीनारायण शाह १७९९–१८३१ २ प्रतापसिंह शाह १८३१–१८३४ ३ रणबहादुर शाह १८३४–१८५५ ४ गीर्वाणयुद्ध शाह १८५५–१८७३ ५ राजेन्द्र विक्रम शाह १८७३–१९०४ ६ सुरेन्द्र विक्रम शाह १९०४–१९३८ ७ युवराज त्रैलोक्य वीर विक्रम शाह राजकुमार हुदैँ नै मृत्यु ८ पृथ्वी वीर विक्रम शाह १९३८–१९६८ ९ त्रिभुवन वीर विक्रम शाहदेव १९६८–२०११ १० महेन्द्र वीर

कोत पर्व : नेपालको ईतिहासमा कोत पर्वको त्यस समयमा महारानी राज्यलक्ष्मी र प्रधानमन्त्री फत्तेजंग शाह थिए । महारानी राज्यलक्ष्मीका प्रिय पात्र मन्त्रीपरिषदका सदस्य गगन सिंहको वि.स. १९०३ भाद्र ३ गते रहस्यमय हत्या भएको थियो  । सोही हत्या पत्ता लगाउन महारानी को आदेश बमोजिम वि.स. १९०३ असोज २ गते शनिबार राती सबै भारदारहरुलाई कोतको पटाङ्गिनीमा जम्मा

आधुनिक नेपालको राजनीतिक इतिहास वि.स. १८२५ (ई.स.१७६८) देखि प्रारम्भहुन्छ । शाहवंशीय राजा पृथ्वीनारायण शाहले उपत्यका विजय प्राप्त गरेपछि नै आधुनिक काल सुरु भएको मानिँदै आएको छ । नेपालको आधुनिक इतिहास र भूगोलका प्रवर्तक पृथ्वीनारायण शाहले आफ्ना दिव्य उपदेशमा ‘मेरा साना दुखले अज्र्याको मुलुक होइन चार वर्ण छत्तीस जातको फूलबारी हो सबैलाई चेतना भया’ भन्ने एक्ताबोधको

जयस्थिति मल्ल पेसागत हकहितको संरक्षण, जग्गालाई अब्बल, दोयम, सिम र चाहार गरी ४ भागमा विभाजन, घर, जमिन बेचविखन गर्न र बन्धक राख्न पनि पाइने व्यवस्था; माना, पाथी, ढक तराजुमा सुधार, चारवर्ण छत्तीस जातको सामाजिक व्यवस्था, जातीय पेसा र पहिरनको व्यवस्था, गोपाल राजवंशावलीको रचना । यक्ष मल्ल भक्तपुर तौमडी टोलको मन्दिर, दत्तात्रय मन्दिर, यक्षश्वर मन्दिर, ललितपुरको

वि.स. ९३६ मा ‘नेपाल संवत्’ सुरु भएपछि नेपालको इतिहासमा ‘मध्यकाल’ प्रारम्भ भएको मानिएको छ । वि.स ९३६ देखि नेपालको एकीकरण भएको अवधि १८२५ सम्म र लिच्छविकालको समाप्तिपछि र मल्लको पतन हुनुअघिसम्मको करिब ९०० वर्ष लामो समयलाई नेपालको इतिहासमा मध्यकाल भनिन्छ । वास्तवमा मध्यकाल भन्नाले नेपालको सन्दर्भमा ‘मल्लकाल’ को रूपमा अध्ययन गर्ने प्रचलन छ । यस

नेपाली सभ्यताको इतिहासलाई केलाउँदा यहाँको प्राचीन इतिहास धेरै हदसम्म काल्पनिक र अतिरञ्जित भए तापनि मूल कुराहरू प्रमाणित भएका छन् । इसापूर्व हजारौँ वर्ष अगाडिदेखि नै प्राचीनकाल सुरु भएको मानिए तापनि ईश्वी संवत्को थालनी अघिसम्म नेपालको इतिहास स्पष्ट छैन । किराँतकालपूर्वका ठोस ऐतिहासिक सामग्री प्राप्त हुन सकेका छैनन् । यस कालको राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक आदि कुराको

नेपाल देशकाे नाम  नेपाल रहनुमा मुख्यत दुइ वटा आधारहरू रहेका छन जसलाइ यहाँ प्रस्तुत गरिएकाे छ । मल्लकालमा नेपाल काठमाडौँ उपत्यका र वरिपरिमात्र सीमित रह्यो । एकीकरणपश्चात् काठमाडौँ राजधानी भयो र ‘नेपाल’ शब्दले आजको नेपाल राष्ट्रलाई नै बुझाउन थाल्यो । नेपाल नामको बारेमा व्युत्पत्ति, विभिन्न भाषा, जाति, वंशावली र प्राचीन ग्रन्थहरूका आधारमा वर्णन गरिएको पाइन्छ