सोलुखुम्बु जिल्ला Solukhumbu District

परिचय

जिल्ला समन्वय समिति सोलुखुम्बुका अनुसार याे जिल्ला प्रदेश नं. १ को उत्तर भागमा पर्दछ । यस जिल्लाको उत्तरमा चिनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बत पर्दछ भने पुर्वमा भोजपुर र संखुवासभा,पश्चिममा दोलखा र रामेछाप तथा दक्षिणमा ओखलढुङगा र खोटाङ जिल्लाहरु पर्दछन । यहाँका मनोरम हिमशिखर, विश्वको सर्वाेच्च शिखर सगरमाथा र  उच्च पर्वतीय क्षेत्र विश्वमा नै प्रसिद्ध रहेको छ । यस जिल्लालाई पर्यटकहरुको सांग्रिला भनेर पनि चिनिन्छ । यहाँ रहेका विभिन्न जातजाति , भेषभुषा भाषा संस्कृत रहनसहन आदिको विविधताले यसको महत्वमा थप भुमिका खेलेको छ । विश्वको साहसी पर्वतारोही तथा प्राकृतिक तथा साँस्कृतिक वैभवका पारखीहरुलाई यस जिल्लाले सधैं आकर्षित गरिहरेको पाईन्छ।

सोलुखुम्बु जिल्लाको भौगोलिक अवस्थिती

 विश्वको सबैभन्दा अग्लो भू–भाग सगरमाथा (८८४८ मिटर) देखि नेचाबेतघारी गाविसको तुइन्टार (६०० मिटर) उचाइको भू–भाग यसै जिल्लामा पर्दछ । विभिन्न उच्च पर्वतीय हिमश्रृंखला, डाँडा, पाखा–पखेरा, खोंच, बेंशी, खोल्सा, खोल्सी, ताल तलैया, वौद्ध–संस्कृति, ३ जातका सल्ला, जडीबुटीको खानी, यती जस्ता दुर्लभ वन्यजन्तु तथा अति दुर्लभ वौद्ध सांस्कृतिक संपदाको धनी यो जिल्ला नेपाल राज्यको दुर्गम जिल्लाहरुमध्येमा पर्दछ । यस जिल्लाको कुल क्षेत्रफल ३३१२ वर्ग कि.मि. (के.त.बि. २०६८) अर्थात् ३,३९,७७६ हेक्टर रहेको छ । यस मध्ये उच्च हिमाली क्षेत्र १९२५११ हेक्टर (५६.६६%), उच्च पहाडी क्षेत्र १४४४६४ हेक्टर (४२.५१%) र मध्य पहाडी क्षेत्र २८०१ (०.८२%) रहेको छ । यो जिल्ला २७ड्ढ२०’३९” उत्तरी अक्षांशदेखि २८ड्ढ६’२४” उत्तर सम्म र ८५ड्ढ०’२१” पूर्वी देशान्तरदेखि ८७ड्ढ०’१” पूर्वसम्म फैलिएर रहेको छ ।

यसको उत्तरमा रहेको खुम्बु क्षेत्र र दक्षिणमा रहेको नेचा तल्लो भागको उचाइमा निकै ठूलो अन्तर रहेको छ ।यस जिल्लाको उत्तरमा चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बत पर्दछ भने पूर्वमा भोजपुर र संखुवासभा, पश्चिममा दोलखा र रामेछाप तथा दक्षिणमा ओखलढुङ्गा र खोटाङ्ग जिल्लाहरु पर्दछन् ।

साेलुखुम्वु जिल्लामा रहेका प्रमुख नदीनाला र तालतलैयाहरु

यस जिल्लामा दूधकोशी नदी, इङ्खु खोला, लिखु खोला, बेनी खोला, हुँगा खोला, लोदिङ्ग खोला, सोलु खोला, भोटेकोशी र खहरे खोला जस्ता ठूला–साना नदीहरु निरन्तर बग्ने गर्दछन् । प्रमुख कुण्ड तथा पोखरीहरु गोक्यो, इम्जा, दूधकुण्ड, साल्पापोखरी, पाँच पोखरी, भुत पोखरी, सुकेपोखरी, जालिमपोखरी पर्दछन् ।

निर्वाचन क्षेत्रको विभाजन

प्रतिनिधिसभा सदस्यकोलागि निर्धारित क्षेत्र संख्या १ रहेको छ भने प्रदेशसभा सदस्यकोलागि निर्धारित क्षेत्र संख्या २ रहेको छ।

स्थानियतहको विभाजन

नेपाल  सरकार संघीय मामीला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयले  संघीय संरचना अनुसार साेलुखुम्बु जिल्लाका साविकका गाउँ विकास समिति र नगरपालीकालाइ गाभेर जम्मा ८ वटा स्थानीयतह निर्माण गरेको छ । जसमा  १ वटा नगरपालिका र ७ वटा गाउँपालीका रहेका छन । जसलाइ तल प्रस्तुत गरीएको छ ।

जिल्लाः सोलुखुम्बु

१.    नामः साेलुदुधकुण्ड नगरपालिका

केन्द्रः साविक दुधकुण्ड नगरपालिका कार्यालय

जनसङ्ख्याः २०३९९

क्षेत्रफलः  ५३८.०९(वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः १०

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	टाक्सिन्दु	१-९
२	दुधकुण्ड	१,२
३	दुधकुण्ड	३
४	दुधकुण्ड	४
५	दुधकुण्ड	५
६	दुधकुण्ड	६
७	दुधकुण्ड	७-९
८	केरुङ	१-९
९	गोराखी	१-९
१०	टाप्टिङ	१-९

 २.    नामः माप्यदूधकोशी गाउँपालिका

केन्द्रः वडा नं. ३ बासा स्वास्थ्य चौकी नजिकै माझगाउँखोला सोमबारे खास्ताप बासा

जनसङ्ख्याः १३४१४

क्षेत्रफलः १६७.६७  (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ७

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	जुभिङ	२-४,६
२	बासा	७-९
३	बासा	१-६
४	काँकु	१,२,८,९
५	काँकु	३-७
६	वाकु	१,५-८
७	वाकु	२-४,९

 ३.    नामः खुम्बु पासाङल्हामु गाउँपालिका

केन्द्रः साविक चौरीखर्क गा.वि.स.को कार्यालय

जनसङ्ख्याः ८९८९

क्षेत्रफलः १५३९.११  (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ५

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	जुभिङ	१,५,७-९
२	चौरीखर्क	४,७,८
३	चौरीखर्क	१-३,५,६,९
४	खुम्जुङ	१-९
५	नाम्चे	१-९

 ४.    नामः थुलुङदूधकोशी गाउँपालिका

केन्द्रः साविक मुक्ली गा.वि.स.को कार्यालय

जनसङ्ख्याः १९६७२

क्षेत्रफलः १४४.६  (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ९

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	नेले	१-९
२	काँगेल	१-९
३	पंचन	१-९
४	जुबु	१-४,९
५	जुबु	५-८
६	मुक्ली	१-९
७	देउसा	१-७,९
८	देउसा	१-३,८
९	लोखिम	१-९

 ५.    नामः नेचासल्यान गाउँपालिका

केन्द्रः साविक नेचाबेतघारी गा.वि.स.को कार्यालय

जनसङ्ख्याः १६१२९

क्षेत्रफलः ९४.४९ (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ६

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	सल्यान	५-८
२	सल्यान	१-४,९
३	नेचाबेतघारी	२-४
	नेचाबतासे	१-३
४	नेचाबेतघारी	१,५-९
५	नेचाबतासे	४-९
६	तिङ्ला	१-९

 ६.    नामः महाकुलुङ गाउँपालिका

केन्द्रः साविक बुङ गा.वि.स.को कार्यालय

जनसङ्ख्याः ११४५२

क्षेत्रफलः  ६४८.०५ (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ५

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	बुङ	१,२,४-६,९
२	बुङ	३,७,८
	छेस्काम	७
३	छेस्काम	१-६,८,९
४	गुदेल	१-४
५	गुदेल	५-७

 ७.    नामः लिखुपिके गाउँपालिका

केन्द्रः साविक चौलाखर्क गा.वि.स.को कार्यालय

जनसङ्ख्याः ५५३४

क्षेत्रफलः १२४.३८  (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ५

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	गोली	६-९
२	गोली	१-५
३	चौलाखर्क	५-९
४	चौलाखर्क	१-४
५	भकाञ्जे	१-९

 ८.    नामः सोताङ गाउँपालिका

केन्द्रः साविक सोताङ गा.वि.स.को कार्यालय

जनसङ्ख्याः ९५३०

क्षेत्रफलः  १०३ (वर्ग कि.मि.)

वडा संख्याः ५

वडा नं.	समावेश भएका साविक  गा.वि.स./न.पा.हरू	साविक वडा नं.	क्षेत्रफल	जनसङ्ख्या
१	पावै	६-९
२	पावै	१-५
३	सोताङ	१-३
४	सोताङ	६
	गुदेल	८,९
६	सोताङ	४,५,७-९

स्राेतः नेपाल सरकार संघीय मामीला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालय  र जिल्ला समन्वय समिति साेलुखुम्बु । जिल्ला प्रशासन कार्यालय साेलुखुम्बु । याे लेखमा कमिकमजोरी भएमा कमेन्ट बक्समा छोडिदिनुहोला । यदि तपाइ आफैले साेलुखुम्बु जिल्लाका स्थान र विशेषको लेख लेखेर चिनारी नेपालमा प्रकाशन गर्न चाहानु भएमा chinari2020@gmail.com मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुने छ ।