परिचय
जिल्ला समन्वय समिति मनाङका अनुसार प्रदेश नं. ४ मा पर्ने मनाङ हिमालपारीको सुन्दर जिल्लाको रुपमा परिचित छ । नेपाल सरकारको मापदण्ड अनुसार दुर्गम जिल्ला अर्थात “क” वर्गको जिल्लाको रुपमा यो जिल्ला पर्दछ । जिल्लाको भौगोलिक विकटताको साथसाथै अत्यन्तै मनमोहक भौतिक एवं सांस्कृतिक विशेषताहरुले यो जिल्ला भरिपुर्ण छ ।
प्राकृतिक छटाले भरिपुर्ण हिमालको काखामा अवस्थित यस जिल्लामा अग्ला भिराला पहाडहरु र उच्च हिमश्रृखलाहरुले लाखौ स्वदेशी तथा बिदेशी पर्यटकहरुको गन्तब्य मार्ग, बहुमुल्य जडिबुटि र वनसम्पदा, अपार जलश्रोत र ,जौविक विविधताले भरिपुर्ण छ । विश्वको र्सवाधिक अग्लो स्थानमा रहेको तिलिचो ताल तथा अन्य असंख्य कुण्ड एवं स-साना तालहरुको बेजोड संगम भएको यो जिल्लाको कुल क्षेत्रफल २२४६ वर्ग कि.मि. छ ।
भाैगोलीक अवस्थिति
मनाङ जिल्ला भौगोलिक अवस्थितिका हिसाबले २८ डिग्रि २७ मिनेट देखि २८ डिग्रि २८ मिनेट उत्तरी अक्षांश र ८३ डिग्रिं ४०मिनेट पूर्वी देशान्तर देखि ८४ डिग्रि ३४ मिनेट पूर्वी देशान्तरमा फैलिएको छ । उचाईको हिसाबले यो जिल्ला समुन्द्री सतहबाट १६८० मिटर देखि ८१६३ मिटरसम्मको उचाईमा रहेको छ । ४ वटा गाउँपालिका, २८ वटा वडा तथा ३५ भन्दा बढि ग्रामिण बस्ती भएको मनाङ्ग जिल्लामा ६५३८ जनसंख्या रहेको छ ।
अक्षांश : २८० ३४’ देखी २८० ५४’ उत्तरी अक्षांश
देशान्तर : ८३० ४७’ देखी ८४० ३४’ पुर्वी देशान्तर
पुर्व : गोरखा र लमजुङ जिल्ला
पश्चिम : मुस्ताङ र म्याग्दी जिल्ला
उत्तर : मुस्ताङ जिल्ला र चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बत
दक्षिण : कास्की र लमजुङ जिल्ला
उचाइ : समुन्द्र सतहबाट करीब १,७०० मीटर देखी ५,४१६ मीटरसम्म
जिल्ला प्रवेश गर्ने मुख्य नाकाहरु
गोर्खाको सामा र साम्दो गाउँ हुँदै थोंचे, मनाङ
कास्कीको सिक्लेस-दुधपोखरी-डाँफे लेक हुँदै तिमाङ-चामे,मनाङ
मुस्ताङको मुक्तिनाथबाट थोराङलापास हुँदै टंकी मनाङ, मनाङ
तिब्बतबाट नार-फू हुँदै चामे, मनाङ
लमजुङ-बेसिशहर हुँदै ताल, धारापानी, मनाङ
निर्वाचन क्षेत्रको विभाजन
प्रतिनिधिसभा सदस्यकोलागि निर्धारित क्षेत्र संख्या १ रहेको छ भने प्रदेशसभा सदस्यकोलागि निर्धारित क्षेत्र संख्या २ रहेको छ।
स्थानियतहको विभाजन
संघिय संरचना अनुसार मनाङ जिल्लाको स्थानियतहको विभाजन साविक गा.वि.स. का वडाहरूलाइ समेटेर ४ वटा गाउँपालिकामा विभाजन गरिएको छ । जसलाइ निम्नानुसार उल्लेख गरिएकाे छ ।
१. नामः चामे गाउँपालिका
केन्द्रः साविक चामे गा.वि.स.को
जनसङ्ख्याः ११२९
क्षेत्रफलः ७८.८६ (वर्ग कि.मि.)
वडा संख्याः ५
वडा नं. |
समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.हरू |
साविक वडा नं. |
क्षेत्रफल
|
जनसङ्ख्या |
१ |
चामे |
१,३ |
|
|
२ |
चामे |
२,४ |
|
|
३ |
चामे |
५ |
|
|
४ |
चामे |
६,७ |
|
|
५ |
चामे |
८,९ |
|
|
२. नामः नार्पा भूमि गाउँपालिका
केन्द्रः वडा नं. ३ च्याँखु
जनसङ्ख्याः ५३८
क्षेत्रफलः ८३७.५४ (वर्ग कि.मि.)
वडा संख्याः ५
वडा नं. |
समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.हरू |
साविक वडा नं. |
क्षेत्रफल
|
जनसङ्ख्या |
१ |
नार |
२,३,४ |
|
|
२ |
नार |
१,५,६ |
|
|
३ |
नार |
७,८,९ |
|
|
४ |
फु |
१,२,४,७,८ |
|
|
५ |
फु |
३,५,६,९ |
|
३. नामः नासोँ गाउँपालिका
केन्द्रः साविक धारापानी गा.वि.
जनसङ्ख्याः १९३८
क्षेत्रफलः ७०९.५८ (वर्ग कि.मि.)
वडा संख्याः ९
वडा नं. |
समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.हरू |
साविक वडा नं. |
क्षेत्रफल
|
जनसङ्ख्या |
१ |
धारापानी |
१ |
|
|
२ |
धारापानी |
२,३,४ |
|
|
३ |
धारापानी |
५ |
|
|
४ |
धारापानी |
६,७,८,९ |
|
|
५ |
थोचे |
६,७,८,९ |
|
|
६ |
थोचे |
१,२,५ |
|
|
७ |
थोचे |
३,४ |
|
|
८ |
ताचैबगरछाप |
१-५ |
|
|
९ |
ताचैबगरछाप |
६-९ |
|
४. नामः मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिका
केन्द्रः वडा नं.-४ हुम्डे
जनसङ्ख्याः २२२२
क्षेत्रफलः ६९४.६३ (वर्ग कि.मि.)
वडा संख्याः ९
वडा नं. |
समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.हरू |
साविक वडा नं. |
क्षेत्रफल
|
जनसङ्ख्या |
१ |
पिसाङ |
१-९ |
|
|
२ |
घ्यारु |
१-९ |
|
|
३ |
नवाल |
१-९ |
|
|
४ |
मनाङ |
९ |
|
|
५ |
बार्खा |
१-९ |
|
|
६ |
मनाङ |
१-८ |
|
|
७ |
टङ्कीमनाङ |
१,२,३ |
|
|
८ |
टङ्कीमनाङ |
४-९ |
|
|
९ |
खाङसार |
१-९ |
|